Po kush është komisionerja europiane e aftë të frikësojë dhe gjigandët e shërbimeve më në zë në rangun botëror?
Margrethe Vestager është një politikane daneze e cila ka lindur më 13 prill të vitit 1968. Aktualisht ajo mban postin e Komisioneres për Konkurrencën në Komisionin Europian. Vestager ka lindur në Glostrup, Zelandë, një vajzë e priftërinjve luteranë Hans Vestager dhe Bodil Tybjerg. Ajo ka studiuar në Universitetin e Kopenhagen, ku dhe u diplomua në vitin 1993 për ekonomi. Vestager flet gjuhën daneze, angleze dhe atë frënge.
Roli i saj i përfshirjes në politikë fillon herët ku ajo ka qenë politikane që në moshën 21 vjeçare, ku edhe u emërua në Këshillin Qendror dhe Komitetin Ekzekutiv të Partisë Social Liberale. Pak kohë më vonë ajo shërbeu si kryetare e kësaj partie. Në vitin 2001, në moshën 33 vjeçare, Vestager u zgjodh në parlamentin danez për herë të parë. Një detyrë mjaft të rëndësishme politike që ajo ka mbajtur ka qenë posti i Ministres së Edukimit dhe Çështjeve Kishtare në vitin 1998. Nga viti 2001 deri në vitin 2014 ajo ka përfaqësuar Partinë Social Liberale daneze në parlamentin danez ku ka shërbyer edhe si udhëheqësja e kësaj partie në vitet 2007-2014.
Gjatë viteve 2011-2014 ajo gjithashtu ka mbajtur postin e Ministres së Çështjeve të Ekonomisë dhe atyre të Brendshme. Gjatë periudhës që kishte në drejtim Ministrinë e Çështjeve të Ekonomisë dhe atyre të Brendshme ajo duhet të përballej me një post tepër të rëndësishëm për shkak të krizës financiare të asaj kohe. Edhe pse bëri disa shkurtime në buxhetin ekonomik të Danimarkës ajo u shqua për karakterin e saj reformator duke arritur që në bashkëpunim me BE-në të nxirrnin Danimarkën nga kriza ekonomike.
Më 31 gusht të vitit 2014 ajo u emërua Komisionere për Konkurrencën në Komisionin Juncker, duke u bërë e dymbëdhjeta që mban këtë post në historinë e Bashkimit Europian. Nën idenë e saj zgjidhja e çështjeve të konkurrencës dhe pa u ndëshkuar me gjoba të majme ishte e rëndësishme. Nën veprimtarinë e saj në Komisionin Europian janë zgjidhur edhe disa nga çështjet më të përfolura duke u bërë jehonë emrit të saj dhe drejtimit me dorë të hekurt.
Sot, duket se komisionerja daneze Margrethe Vestager ka magjepsur Bashkimin Europian që nga burokratët deri tek komisionerët apo edhe vetë median. Ajo arrin ti shpjegojë në mënyrën më të thjeshtë sesi funksionon politika e konkurrencës një fëmije, por është tërësisht misterioze ku vjen puna për planet e saj për të ardhmen, ku përflitet që mund të jetë një nga kandidatet për presidente e Komisionit Europian pas Juncker të cilit i mbaron mandati në 2019, sipas the Politico . Vestager ka shërbyer edhe si inspirim i një seriali televiziv danez “Borgen”. Ky serial tregon për ruajtjen e ekuilibrave ndërmjet jetës, familjes dhe politikës.
Bibla,Eva, Adami, Kopshi i Edenit, fruti i ndaluar - Përshkrimi i Rënies së Njeriut në Bibël nuk duket të jetë një histori që do të kishte shumë lidhje me Bashkimin Europian. Megjithatë, kjo është historia që komisionerja daneze e konkurrencës, Margrethe Vestager, i pëlqen t'i referohet, sepse ajo shpjegon pse është i nevojshëm ligji për konkurrencën e Bashkimit Europian dhe zbatimi i fuqishëm i tij.
"Politika e konkurrencës mund të duket si një gjë teknike për avokatët. Por është vetëm për gjërat që ne të gjithë i njohim si njerëz. Bëhet fjalë për lakminë. Ka të bëjë me frikën. Ka të bëjë me mënyrën e përdorimit të energjisë. Dhe këto janë gjëra që kanë qenë përgjithmonë, që nga Adami, dhe Eva në Bibël ", - thotë Vestager në një intervistë për Europe’s World në selinë e Komisionit në Bruksel. Për shumë komisionerë të tjerë, askujt nuk mund t’i vinte në mendje t'i referohej Biblës. Megjithatë, asgjë nuk mund të ishte më e natyrshme sesa Bibla për Vestager, e cila i kaloi vitet e para në një shtëpi fetare me të dy prindërit e saj priftërinj Luteranë. Ajo ishte fëmija më i madh i katër fëmijëve.
Shumë qytetarë të zakonshëm të Bashkimit Europian mund të pyesin: ‘Vestager kush?’ dhe ‘politika e konkurrencës çfarë?’
Gjithmonë është mirë të kujtojmë se shumë qytetarë të BE nuk janë në gjendje të emërojnë një institucion të vetëm BE, e aq më pak personalitete të përfshira në shumë aktivitete të këtij të fundit. Por për njerëzit që njihen me punën e Komisionit Europian, Margrethe Vestager, 50 vjec , gëzon reputacionin e një superstareje e cila ka udhëhequr një betejë të vendosur dhe shumë të dukshme kundër kompanive më të mëdha të teknologjisë së lartë të botës.
Ajo është e njëjta grua që goditi Google me një gjobë prej 2.4 miliard € për keqpërdorimin e pozitës së tij dominuese. Dhe ajo është ajo që i tha Apple-it se duhet të paguajë 13 miliard $ plus interes për Irlandën për përfitime të panevojshme tatimore që kompania kishte gëzuar. Jo vetëm që Vestager luan ndeshjen më të fuqishme në botë me korporatat duke grushtuar gjobat, dhe duke shkuar pas ndihmës shtetërore të paligjshme - ajo ka arritur të krijojë një fytyrë njerëzore dhe të prekë burokracinë e BE-së. Shumë teknologji dhe media biznesi duke filluar që nga Wired dhe deri te Financial Times kanë kushtuar shumë fjalë dhe hapësira për jetën e Vestager-it që nga fëmijëria e saj, rolin në politikën daneze apo së fundmi dhe pozicionin e sotëm që ajo ka në BE. Ata kanë shkruar për religjionin e saj dhe për dashurinë e saj për elefantët apo pasionin e kulinarisë.
Shumë zyrtarë, gazetarë, politikanë dhe të tjerë të cilët kanë biseduar me Vestager tregojnë admirim të hapur për të. "Është shumë e vështirë të mos e e vësh re atë. Ajo është një person jashtëzakonisht simpatik dhe logjika e së cilës dhe aftësia për të menduar është gjithëpërfshirëse ",- thotë Jyrki Katainen, nënkryetar i Komisionit Europian. Teksa pyetet një person në staf nëse Vestager është një person i këndshëm për të punuar me të, ajo përgjigjet me një buzëqeshje të madhe në fytyrën e saj: "A nuk e shihni buzëqeshjen e madhe në fytyrën time?.”
Vestager është një lloj sherifi, puna e të cilit është të sigurohet që kompanitë euopiane dhe globale të respektojnë rregullat e politikës së konkurrencës së BE që ka marrë 60 vjet për të marrë formën e tyre të tanishme. Vestager është një karakter i pazakontë sepse tani është hera e parë që po flitet kaq shumë për politikën e konkurrencës. Dhe është hera e parë që politika e konkurrencës ka një profil kaq të lartë. Vestager shpesh flet për të drejtat e konsumatorëve. Por ajo gjithashtu zhytet në mënyrë të lehtë në ujërat më të thella, duke shpjeguar se sa konkurrenca e drejtë lidhet me lindjen e Bashkimit Europian, dhe me kohët para dhe pas Luftës së Dytë Botërore. Për të, politika e konkurrencës është një pjesë e enigmës që formon operacionin "paqeruajtës" së BE shprehet për European’s Voice.
Politika e konkurrencës ka marrë formën e saj përmes shumë betejave dhe luftimeve ideologjike ndërmjet shteteve anëtare dhe Brukselit. Politika dhe forma e ekonomisë botërore kanë ndryshuar shumë herë, aq sa është e vështirë të bëhen krahasime megjithatë, Vestager renditet në mesin e 3 më të mirëve përsa i përket komisionerëve të ndryshëm të konkurrencës.
Pothuajse të gjithë përdorin shërbimet ose produktet e kompanive të tilla si Google, Apple dhe Amazon. Kriza financiare e vitit 2008 dhe ankthi i përgjithshëm me efektet e globalizimit kanë shkaktuar shqetësime në mesin e njerëzve: a janë rregullat e manipuluara kundër nesh, është privatësia e njerëzve në rrezik dhe kështu me radhë. Drejtoria e Përgjithshme e Konkurrencës e Komisionit Europian ka shumë kompetenca për të hetuar, duke përfshirë kërkimin dhe konfiskimin në shtetet anëtare dhe për të penalizuar shkeljet e ligjit të BE-së për konkurrencën.
Në të gjitha juridiksionet e BE-së, kërkohet një urdhër gjykate ose një vendim inspektimi i dhënë nga autoriteti kombëtar i konkurrencës për të kryer një inspektim në mjediset e biznesit. Burra të fuqishëm që drejtojnë kompanitë më të mëdha të teknologjisë në botë kanë zbuluar se sa e vështirë është Vestager.
Në saj të pozicionit të saj ne Bashkimin Europian, ajo ndëshkoi më 18 korrik 2018, Google-in faqen nr 1 të kërkimeve në internet me një gjobë të majme prej 4.34 miliard €, për shkak të Androidit. Google akuzohet se ka shkelur rregullat e anti-trustit në BE duke shfrytëzuar pozitën e saj dominuese, raporton EUObserver. Kompanisë aksionere në Google, Alphabet, i janë dhënë 90 ditë kohë për t’i ndryshuar praktikat e biznesit në të kundërtën, do të përballet me ndëshkime të tjera. Në mosmarrëveshje me Bashkimin Evropian, gjiganti amerikan i internetit ka njoftuar se do të apelojë vendimin sipas AFP. Por Komisionerja akuzon se Google ka abuzuar me pozicionin super-dominues në kërkimin online në internet, për të favorizuar listën e propozuar me çmime të “Google Shopping”, i vendosur në 13 shtete europiane, që nga viti 2010.
Gjoba e vënë renditet si më e larta e vënë ndonjëherë nga Komisioni Europian kundër një firme të vetme. Për shumë analistë të jashtëm, Vestager duket një nga figurat politike më të ashpra, veprimet e së cilës tingëllojnë më agresive kundër monopolizimit të internetit, motorëve të kërkimit, mediave sociale apo më tepër. Për presidentin amerikan Trump, Vestager mund të quhet ndryshe dhe “Zonja e Gjobave/Taksave”, i cili ndër të tjera është shprehur që ajo është kundër Amerikës. Por duket se Google nuk është gjigandi i vetëm i teknologjisë në të cilën Vestager ka shënjestruar. Në verën e vitit 2016, dhe pas një hetimi prej rreth dy vjetësh, Vestager njoftoi se Apple Inc. kishin marrë përfitime të padeklaruara tatimore nga Irlanda. Sipas autoritetit të Vestager, Komisioni për Konkurrencën urdhëroi kompaninë të paguajë një gjobë prej 13 miliard €, plus interesin. Gjoba u përpoq të mbulonte taksat e papaguara irlandeze për periudhën 10-vjeçare që daton prej fillimit të vitit 2004. Kjo shënoi gjobën më të madhe tatimore në histori.
Shtatë muaj më vonë, Vestager njoftoi vendimin e saj. Duke veshur një fustan qielli të kaltër dhe një zinxhir të gjatë argjendi, ajo mori skenën në dhomën e shtypit të Komisionit, një auditor i zymtë në selinë e tij në Berlaymont.
Duke deklaruar se "përfitimet tatimore të Apple në Irlandë janë të paligjshme", Vestager vendosi që firma kishte bashkëpunuar me qeverinë irlandeze për të paguar një normë efektive tatimore prej 0.05 % - dhe se i detyrohej Irlandës taksat e pakthyera prej 13 miliard €, plus interesin. Asnjë mbikëqyrës tjetër nuk ka kompetenca të Vestager për të ndjekur penalisht shmangien e taksave, për të gjobitur shuma miliardë-dollarëshe ose për të detyruar kompanitë të bëjnë ndryshime me shumicë në operacionet e tyre. Ajo me shaka shprehet se ajo është një klient besnik i Apple. "Unë jam një zbatuese e ligjit," - shton ajo. Vestager thotë se vendimet e saj bazohen jo në politikë, por vetëm në fakte.
Në gjykimin e saj, faktet tregojnë se firmat e teknologjisë po abuzojnë me fuqinë e tyre.
“Ajo që po bën në këtë moment, në aspektin e politikës së konkurrencës, është vërtet mjaft e shquar", thotë Jacquelyn MacLennan, partneri europian në firmën ligjore White & Case. "Ajo ka fuqi të forta dhe ajo do aq t'i përdorë ato," thotë eurodeputetja franceze Sylvie Goulard. "Ajo ka karakter, ajo ka guxim." "Teknologjia është, në shumë aspekte, një mundësi për një shoqëri të hapur dhe transparente. Por është gjithashtu një mundësi për mbikëqyrje në një shkallë krejtësisht të paparashikuar. ", - shprehet ajo për EU Observer.
Dhe Vestager do vazhdojë më politikën e saj dhe dorën e hekurt për të detyruar kompanitë e mëdha të ndjekin ligjin. Ajo po ashtu po ndjek Amazon (mbi evazionin fiskal), Qualcomm (për shitjen e patateve të skuqura nën kosto) dhe Facebook (mbi blerjen e tij të WhatsApp).
Ajo nuk ka një llogari personale në Facebook, dhe kjo jo sepse është kundër Facebook por thjesht sepse mendon që “nuk është normale që prindi të jetë ‘friend’ me fëmijët e tij në këtë rrjet”. Gjithsesi ajo është aktive në Twitter, ka një blog të vetin personal dhe një faqe në Facebook.
Për momentin ajo nuk deklaron nëse do të synoj presidencën e Komisionit, ajo do të ishte e lumtur sikur të merrte dhe një mandat të dytë si komisionere për konkurrencën, atëherë do “t’i përfundoja gjërat me sukses” – sipas the Guardian. “Ekonomitë tona po dixhitalizojnë gjithçka: demokracinë, marrëdhëniet shoqërore, bujqësinë, transportin, shëndetin, sektorin publik. Detyra jonë është që të sigurojmë një treg të lirë dhe konkurrencë të ndershme dhe që demokracia do vazhdojë t’i shërbejë qytetarëve pavarësisht se sa e si ndryshojnë modelet e biznesit apo të prodhimit”
Stafi i EuroSpeak, korrik 2018
